Damiaan inspireert Denijs Van Killegem. Meer nog, Damiaan laat hem niet los en dat al sinds zijn kinderjaren. Al even kruipt hij ook zelf in de huid van Damiaan voor het verteltheater Kamiano, een eigentijdse en interactieve Damiaanvertelling voor jong en oud. Hij ontvangt ons graag voor een gesprek in de Clemenspoort in Gent, het eigentijdse geloofs- en gemeenschapsproject van de paters redemptoristen. Denijs waarschuwt ons vooraf dat hij de woorden vrank en vrij zal laten stromen. We stelden hem volgende vragen.
Redactie (R): Hoe leerde je pater Damiaan kennen?
Denijs (D):
Het begon voor mij in het zesde leerjaar van de gemeentelijke basisschool van Sint-Laureins (Oost-Vlaanderen). Een pater picpus kwam naar onze klas met een diapresentatie over de missies, over Damiaan en over mensen met lepra. Ik was er zo door gebeten dat ik eenmaal thuis van school triomfantelijk verkondigde aan mijn moeder dat ik pater wilde worden en naar Molokaï zou gaan. Mijn moeder reageerde eerder koeltjes en zei dat ik maar eerst gewoon mijn soep en avondmaal moest opeten. Ook toen ik later op internaat ging, bleef Damiaan me fascineren en dat was niet anders toen ik als godsdienstleerkracht voor de klas stond.
Copyright Denijs Van Killegem
Na mijn loopbaan op school kwam ik op een gegeven moment als vrijwillige animator bij Damiaanactie terecht. Walter Van Wouwe, de toenmalige vrijwilligerscoach van Damiaanactie, verwelkomde me met open armen en vroeg me in het bijzonder mee na te denken over nieuwe programma’s voor het Damiaanvormingscentrum in Kortrijk en daarbuiten. Ik stelde voor een geanimeerde vertelling te houden over de figuur van Damiaan aangepast aan de leefwereld van kinderen en jongeren en met aanknopingspunten naar de actualiteit. Walter vond het een uitstekend idee en moedigde me aan hier voluit voor te gaan. Hij zag het ook direct al veel grootser, met beelden en muziek en theaterbelichting en een ganse uitrusting om mee op verplaatsing te gaan.
En zo was plots het Kamiano Verteltheater geboren. In het jaar dat Damiaan tot Grootste Belg (2005) werd verkozen bracht ik samen met mijn theaterteam 50 à 60 vertellingen. De daaropvolgende jaren elk jaar telkens een 30 à 40-tal. De laatste jaren minderde dat tot een 20-tal keer per jaar. Ik ging ook alsmaar meer op locatie, in de scholen, optreden. De betrokkenheid van mijn jeugdig publiek was groot en de reacties overwegend positief.
R: Wat spreekt jou zo aan in de figuur van Damiaan?
D: Eerst en vooral zijn authenticiteit. Damiaan geloofde rotsvast in Jezus en zijn boodschap (het evangelie). Hij leefde ernaar en ging ermee aan de slag. Vanuit Jezus’ boodschap was hij er dan ook van overtuigd dat hij bepaalde keuzes moest maken en dingen moest doen, ook al botste hij dan met wereldlijke en kerkelijke overheden. Die radicale keuze voor de ‘gebaren van Jezus’: partij kiezen voor uitgestoten mensen, mensen oprichten, bevrijden, verlossen uit pijn, ellende, verstoting en uitsluiting, mensen opnieuw doen opstaan, mensen erkennen in hun menswaardigheid. Dat is authentiek christen-zijn. Damiaan deed het. Hij belichaamde Jezus in zijn tijd.
Copyright Denijs Van Killegem
Ten tweede zijn onvoorwaardelijke levenskeuzes: hij koos ervoor om missionaris te worden, hij koos ervoor om naar Molokaï te gaan, er te blijven en zijn leven te geven voor ongeneeslijk zieke mensen en dat zonder beperkingen, zonder voorbehoud. Hij overwon (bijna) alle obstakels.
Ten derde zijn ongelofelijke empathie. Raken TV-beelden van honger lijdende kinderen ons nog of zijn we er teveel aan gewend geraakt? Damiaan werd ten diepste geraakt, liet zich ten diepste bewegen door het verdriet en de ellende van zijn medemensen. Hij kon niet anders dan hen gaan helpen, hen bijstaan, zich met hen identificeren. Je kan dat dom vinden of net menselijk en heldhaftig.
Copyright Denijs Van Killegem
Ten vierde vind ik hem een absolute voorloper van de palliatieve geneeskunde. Hij heeft hier een krachtige boodschap voor ons.
Ten slotte vind ik Damiaan echt een voorbeeld van wat de joodse traditie een tsaddik, een rechtvaardige, een waarlijk godsdienstig man, noemt. Een rechtvaardige leeft naar Gods wil dat alle mensen tot hun recht en tot volle leven zouden komen. Zo deed ook Damiaan. Hij deelde de pijn en het verdriet van mensen en voelde met hen mee tot in de diepste vezel. Hij kon niet anders. Hij voelde mee alsof hij in hun schoenen stond.
R: Welke boodschap heeft hij ons vandaag te vertellen?
D: In levensbeschouwelijke en ethische kwesties zou Damiaan ruimte laten voor twijfel, voor het niet-weten, voor falen en mislukken, voor het geweten van mensen en voor hun individuele keuze. Hij zou altijd kiezen voor de mens boven de wet of het principe. Hij zou zich steeds afvragen hoe hij mensen het best zou kunnen bevrijden uit angst en pijn. Gedreven door liefde zou hij samen met mensen op weg gaan, begripvol en respectvol, mensen in hun recht laten zijn, kiezen voor wat mensen ten volle doet leven.
Op breder maatschappelijk en politiek vlak roept hij ons als samenleving en de bestuurders van kerk en staat op om resoluut te kiezen voor de zwaksten, voor mensen aan de rand, voor de meest kwetsbare mensen. De politiek zou moeten voorzien in al wat levensnoodzakelijk is om ten volle te kunnen leven. Oog hebben voor wie in nood is, dat is de taak van politiek, kerk en brede samenleving. Niet het grote geld en winsthonger maar het leven van mensen moet voorop staan. Daartoe roept Damiaan ons op!
R: Bedankt Denijs voor dit inspirerende gesprek!
D: Graag gedaan.
Copyright Clemenspoort
