Reeds vóór zijn overlijden in 1889 werd Damiaan bekend ver over de grenzen van Hawaii en werden mensen aangesproken door zijn ongeëvenaarde inzet. De Luikse priester Conrardy en de Amerikaanse oud-officier Dutton kwamen zich op Molokai vestigen om met hem het leven in de kolonie te delen en hem behulpzaam te zijn. Maar vooral na zijn dood werd duidelijk hoe talrijk de mensen zijn die door Damiaan werden en worden geïnspireerd
– voor hun persoonlijk geloofsleven,
– voor hun keuze voor het kloosterleven of het priesterschap,
– voor hun inzet in de melaatsenzorg,
– voor hun strijd voor meer solidariteit en gerechtigheid.
Het mag dan verwondering wekken dat pater Damiaan pas honderdtwintig jaar na zijn dood wordt heilig verklaard, gelovigen hebben niet zo lang gewacht om tot hem te bidden en zijn tussenkomst te vragen. Het boek bij zijn graf in Leuven waarin bezoekers hun intenties neerpennen, geeft een idee van de noodsituaties waarin mensen zich tot hem wenden en bij hem sterkte vinden. Anderen mediteren over zijn leven en schrijven over hem of maken een kunstwerk dat zijn bezieling doorgeeft.
Het Damiaaninstituut Aarschot
In navolging van Damiaan hebben velen de stap gezet naar het kloosterleven of het priesterschap. Bijzonder de congregatie waarvan Damiaan zelf lid was noteerde na zijn dood opvallend meer toetredingen. Ze richtte ook scholen op voor toekomstige missionarissen ( ‘apostolische scholen’ geheten, naar een idee van de paters jezuïeten).
Zo het Damiaaninstituut in Aarschot dat gesticht werd in 1890, één jaar na de dood van Damiaan, en leerlingen aantrok uit eigen land, maar ook uit Nederland en Duitsland. In de loop der jaren, naarmate het maatschappelijk klimaat veranderde, veranderde en verruimde ook de doelstelling van de school. Vandaag geeft ze onderdak aan een mozaïek van afdelingen en telt ze een navenant aantal leerlingen. Ze blijft er echter bij dat de kern van haar opvoedinstaak is: de geest van Damiaan doorgeven en meehelpen om zijn erfenis voor de komende generaties gaaf te houden.
Damiaanactie
De in de media en in het straatbeeld meest opvallende verwijzing naar Damiaan is de Damiaanactie. Ze is de opvolgster van de onmiddellijk na de dood van Damiaan in Londen opgerichte organisatie ter bestrijding van lepra. Het is duidelijk dat Damiaan aan de basis ligt van de sindsdien gevoerde wereldwijde acties.
Damiaanactie is ontstaan uit het samenbrengen van twee belangrijke componenten. Enerzijds het grote publiek met zijn verering voor pater Damiaan en met zijn meeleven met de slachtoffers van een van de oudste ziekten waardoor de mensheid geplaagd wordt. Anderzijds de Belgische medische wereld met zijn ver gevorderd onderzoek naar lepra en naar de bestrijding ervan. Dat verklaart waarom Damiaanactie is uitgegroeid tot een van de bekende Belgische ngo’s en waarom ze zo ruim heeft bijgedragen tot het lenigen van het leed van miljoenen melaatsen over heel de wereld. Voor haar aanpak van het lepraprobleem, voor het motiveren van haar medewerkers en vrijwilligers blijft Damiaan een onuitputtelijke bron van inspiratie.
Kamiano
Naar aanleiding van de zaligverklaring van Pater Damiaan heeft de Antwerpse Sint-Egidiusgemeenschap een restaurant voor daklozen geopend en het de naam Kamiano gegeven (wat de Hawaiaanse uitspraak is van Damiaan). De initiatiefnemer legt uit waarom voor deze naam werd gekozen: “Het getuigenis van pater Damiaan is voor ons een aansporing om ons eigen leven meer en directer aan dat van de armsten te verbinden. Dat is meteen de reden waarom we het restaurant in de eigen lokalen van onze gemeenschap wilden huisvesten en niet in een of andere wijk waar we actief zijn.”
Damiaan in hun naam
Instellingen van allerlei aard inspireren zich voor hun werking op Damiaan en tonen dat in hun naamgeving: het Algemeen Ziekenhuis Damiaan in Oostende, de Damianschule voor basisonderwijs in Eupen, het Damiaanhuis voor zelfstandig wonen in Antwerpen, het Damiaan Vormingscentrum in Kortrijk, Geriatrisch Centrum Damiaan voor hulpbehoevende bejaarden in Tremelo, enz.
We hebben in grote lijnen de invloed geschetst die van Damiaan is uitgegaan en die tot op vandaag fris en levendig blijft. In grote lijnen, maar toch voldoende om een uitspraak te onderschrijven van de Australische Damiaan-biograaf Gavan Daws: “Onze wereld zou er veel beter uitzien als hij meer doordesemd zou zijn van de geest van Pater Damiaan.”
